کمپوست چیست؟
کمپوست نوعی کود طبیعی است که از پوسیدن مواد زائد گیاهی و جانوری در اثر فعالیت میکرو ارگانیزم ها در آنها و با وجود رطوبت به صورت هوازی به وجود می آید . تهیه کمپوست می تواند به روشهای صنعتی و غیر صنعتی صورت بگیرد.
نحوه تولید کمپوست
تولید کمپوست به چه صورت است؟
در واقع میتوان گفت تولید کمپوست نتیجه تخمیر این مواد توسط میکروب ها، باکتری ها و قارچ هایی است که در صورت ایجاد و وجود محیط مناسب امکان رشد و تکثیر میلیونی آنها فراهم می شود و با تغذیه از مواد موجودی که در محیط است این مواد را خرد و تجزیه میکنند و به خاک نرم و پوکی این مواد را تبدیل میکنند که پیکر زنده و مرده خودشان هم جزئی از این خاک را تشکیل می دهد.
کمپوست هوازی و بی هوازی
همانطور که قبلا ذکر شد این رشد و تکثیر وتنوع می تواند با حضورهوا و اکسیژن در محیط این “ریز موجودات” صورت بگیرد که کمپوست هوازی حاصل کار است؛ یا در اثر وجود هوا در محیط که با ریز موجودات غیر هوازی حاصل می شود، کمپوست بی هوازی تولید میشود. کمپوست بی هوازی در کشاورزی کاربرد ندارد چون با افزودن آن به خاک کشاورزی به دلیل کمبود نیتروژنی که دارد، سریعا نیتروژن خاک را مصرف می کند و نیتروژن که از عناصر مهم در فرایند فتو سنتز گیاه است، در خاک کمبود پیدا می کند و در نتیجه گیاه به رشد و طراوت دلخواه نمی رسد. بنابر این در این متن به آن نمی پردازیم.
کمپوست چیست و چگونه باید تولید شود؟
اما کمپوست حاصل فعالیت های ریز موجودات هوازی که می تواند به عنوان کود طبیعی به خاک اضافه شود و در رشد و شادابی و بار دهی گیاه خیلی موثر است چیست و چگونه تولید می شود؟
همانطوری که‌گفتیم اگر مواد پوسیدنی گیاهی را مثل برگ ها و ساقه ها و گل های گیاهان که پس از هرس یا چیدن و کوتاه کردن آن ها با خرده های کاغذ و مقوا و رونامه و خرده چوب یا خاک اره در محل محدودی به اسم مخزن کمپوست به روش هایی که خواهیم گفت روی هم انباشت کنیم و رطوبت و هوای لازم را به این آمیزه بیافزاییم، در واقع محیط مناسبی برای میکروب ها و باکتری ها ایجاد کرده ایم که در آن سریعا رشد کرده و تقسیم می شوند. از غذا و مواد و موجوداتی که همان زباله ها، زایده های گیاهی و جانوری بقایای فراورده های چوبی تغذیه میکنند، زیست بومی ایجاد می شود که روز به روز بر جمعیت و تنوع ریز موجودات خاک افزوده می شود و چرخه ای حیاتی به وجود می آید که حاصلش پس از مدتی همان کمپوست است .
کمپوست درست کردن راحت و فقط به چند تکه ابزار و مواد اولیه نیازمند است. در اینجا به قدم‌های اولیه تولید کمپوست می‌پردازیم:
انتخاب محل: می‌توانید کمپوست را در حیاط خلوت، بالکن و یا حتی داخل خانه درست کنید.
جمع‌آوری مواد اولیه: می‌توانید حجم وسیعی از مواد ارگانیک مانند پوست میوه و باقی‌مانده سبزیجات، تفاله قهوه و چای، پوست تخم مرغ، برگ درختان و کاغذ را در تهیه کمپوست استفاده کنید. مراقب باشید که گوشت، مواد لبنی، استخوان، چربی و پسماندهای حیوانات خانگی را در محفظه کمپوست نیندازید زیرا باعث بوی بد شده و جانوران موذی را به سمت خود جذب میکنند. بهترین نسبت برای استفاده از مواد طبیعی پنجاه پنجاه است؛ یعنی ۵۰ درصد کمپوست از مواد قهوه‌ای (کربنی) مانند کاغذ و برگ و ۵۰ درصد مواد سبز مانند پوست میوه و تفاله قهوه باشد
کمپوست خوب
کمپوست نوعی خاک پوک قهوه ای مایل به سیاه است که کمی رطوبت دارد و مقداری گرما و بویی خوش که نظیر عطر جنگلی است که باران در آن تازه باریده است. این خاک پر از موجودات ریز و غیر قابل رویت هستند که در زیر میکروسکوپ قابل مشاهده هستند و گسترش و فراوانی زیادی دارند و شامل باکتری و میکروب و آمیب و نوعی کرم هایی که به آن نماتود می گویند . البته بعضی از انواع این موجودات بیماری و مرض هم برای گیاه می آورند که دفع آن ها هم روش های خود‌را دارد. این آمیزه یعنی کمپوست، علاوه بر این موجودات، واجد بسیاری مواد وعناصر آلی است که در کشاورزی ارگانیک می تواند به ریشه و از طریق ریشه به سایر اندام های گیاه برسد.
کمپوست و مزایای آن
کمپوست مزایای دیگری برای خاک و گیاه دارد. کمپوست هم آب و رطوبت را در خاک نگه می دارد و هم به علت آبگذری که به خاک می دهد، آب اضافی را از سطح به عمق هدایت می کند و از روان شدن آب در سطح و فرسایش خاک در اثر روان آب ها جلوگیری می کند. حرارت خاک را تعدیل می کند و رشد ریشه در خاک کمپوستی سریع تر صورت میگیرد و راه خود را در زمین بهتر باز می کند. موجودات میکروسکوپی در خاک، با ترشحات آنزیمی خود عناصر معدنی موجود در خاک را از آن استخراج کرده و وارد فرمول غذایی مود نیاز گیاه می کند.
کمپوست کردن فواید زیادی برای ما و البته محیط زیست‌مان دارد از جمله این فواید میتوان به موارد زیر اشاره کرد: کم شدن زباله: با کمپوست کردن به جای دور ریختن پسماند خانگی شما آنها را به خاکی با کیفیت تبدیل می‌کنید. با این کار از حجم زباله در مراکز دفن زباله و حجم گازهای گلخانه‌ای متصاعد از آن هم کاسته میشود.
افزایش کیفیت خاک: کمپوست بافت، ساختار و ظرفیت نگهداری آب را در خاک افزایش می‌دهد؛ از فرسایش آن و رشد علف‌های هرز هم جلوگیری می‌کند.
به صرفه است: کمپوست کودی طبیعی و مجانی برای باغ ،حیاط و یا گیاه شماست و نیاز شما به کودهای شیمیایی و آفت‌کش‌ها را که هزینه‌بر و مضر هستند کاهش می‌دهد
کمپوست در طبیعت
کمپوست در طبیعت همان خاک سیاه خوش عطر پای درختان جنگلی است که در بعضی سطوح جنگل قابل مشاهده است و در طی میلیون ها یا شاید چند میلیارد سال به وجود آمده و سبب انبوهی گیاهان و درختان جنگلی شده است. ما اگر همت کنیم با استفاده از بخشی از زباله ها و دور ریزهای در دسترس، با روشی آسان و تقریبا رایگان و در مدتی بسیار کوتاه در حد چند ماه به این ماده پر ارزش طبیعی و ارگانیک دست می‌یابیم.
چطور در آشپزخانه کمپوست درست کنیم؟
